We zijn eraan gewend geraakt dat alles altijd werkt. Je router flitst vrolijk, je telefoon doet het gewoon, en als je even iets wilt opzoeken – hop, daar is Google. Tot het ineens stil wordt. Geen meldingen meer. Je 4G blijft hangen. WhatsApp laadt niet. En je laptop... die is nog slechts een dure typemachine.
De kans op een grootschalige uitval van internet en telefonie lijkt misschien klein, maar is realistischer dan ooit. Denk aan cyberaanvallen, sabotage, overbelasting van netwerken of zelfs geopolitieke spanningen die communicatieverkeer lamleggen. En dan hebben we het nog niet over stroomstoringen die routers en zendmasten platleggen.
Wat doe je als je geen contact meer kunt maken? Hoe houd je informatie en communicatie in de lucht – zonder afhankelijk te zijn van het digitale netwerk? In dit artikel lees je hoe je jezelf voorbereidt op een wereld waarin je (tijdelijk) offline moet overleven.
Waarom internet en telefonie cruciaal zijn – en kwetsbaar
Voor de meeste mensen is internet niet alleen een luxe, maar een basisvoorwaarde geworden om normaal te kunnen functioneren. Niet omdat je anders je sociale media mist (al speelt dat natuurlijk ook mee), maar omdat je er in het dagelijks leven van afhankelijk bent. Denk aan:
- Bankzaken regelen via de app
- Veiligheidsmeldingen ontvangen via NL-Alert
- Navigatie met Google Maps of OV-apps
- Contact met familie, school of hulpdiensten
Zoals Bart Groothuis, Europarlementariër en cybersecurityspecialist, treffend zei:
“Digitale zelfredzaamheid is de nieuwe EHBO.”
Als internet en telefonie uitvallen, verlies je niet alleen bereikbaarheid, maar ook controle, informatie en in sommige gevallen zelfs veiligheid.
Wanneer valt internet of telefonie uit?
Een storing kan allerlei oorzaken hebben. Dit zijn de meest voorkomende:
- Cyberaanvallen op telecom- of datacenters (zoals de grote KPN-storing in 2019)
- Stroomstoringen die routers, repeaters en zendmasten platleggen
- Extreem weer, zoals blikseminslag of overstromingen
- Gepland onderhoud waarbij vooraf onvoldoende is gecommuniceerd
- Overbelasting, vooral tijdens noodsituaties waarin iedereen tegelijk wil bellen
- Sabotage of rampen waarbij kabels of masten beschadigd raken
In ernstige gevallen kunnen mobiele netwerken, wifi en zelfs vaste telefonie uren tot dagen uit de lucht zijn.
Wat merk je als het uitvalt?
De eerste tekenen zijn subtiel, maar al snel overduidelijk. Appjes blijven op één vinkje hangen. Websites laden eindeloos. Je router knippert vreemd, maar doet niets. Bellen lukt niet meer, en navigatieapps blijven eindeloos zoeken naar je locatie. Ook pinbetalingen kunnen mislukken, zeker in winkels met digitale kassa’s of mobiele terminals.
Kortom: je bent ineens van de radar. En dat is precies wanneer het écht begint.
Zo bereid je je thuis voor op een digitale storing
Een storing kun je niet voorkomen, maar je kunt wel zorgen dat je er niet volledig door wordt verrast. Dat doe je door nu al over een aantal dingen na te denken.
Alternatieve communicatiemiddelen
Als het netwerk platligt, is het handig om niet volledig afhankelijk te zijn van je smartphone. Een paar betrouwbare backups:
- Walkietalkies (portofoons): ideaal voor contact binnen je buurt of familie, ook zonder mobiel netwerk
- Noodradio met zendfunctie (hamradio): werkt op batterijen of zonne-energie, en kan zelfs signalen uitzenden als je daarvoor gemachtigd bent
- Papieren adresboekje: handig als je contactgegevens alleen in je telefoon staan
- Fluitje of toeter: simpel, maar effectief om in noodgevallen aandacht te trekken
Afspraken met naasten
Je hoeft niet alles alleen op te lossen. Door duidelijke afspraken te maken met familie, buren of vrienden, voorkom je paniek:
- Spreek af wie wie belt in welke volgorde
- Kies een vaste ontmoetingsplek bij nood
- Bedenk samen een noodsignaal of herkenbare boodschap
- Plan vaste momenten op de dag om te proberen contact te leggen (bijv. elk uur op het hele uur)
Belangrijke info op papier
Als je niet kunt googelen of inloggen, wil je belangrijke gegevens op papier hebben:
- Noodnummers (112, huisarts, familieleden, buren)
- Medische gegevens
- Plattegronden of routes (bijvoorbeeld naar opvangplekken of familie)
- Contactgegevens van school, werk of gemeente
Tip: print ook een kaart van je stad of regio. Navigatieapps werken zonder verbinding vaak niet goed, zelfs met GPS.
Wat kun je doen tijdens een storing?
Blijf rustig. De meeste storingen zijn tijdelijk. Maar als het toch langer duurt, helpen deze stappen:
- Zet je telefoon op vliegtuigstand om batterij te sparen
- Gebruik SMS in plaats van apps – dit werkt vaak nog via basisnetwerken
- Zoek bereik op hogere plekken, zoals een zolder of balkon
- Herstart je modem of router – soms is het toch een lokaal probleem
- Gebruik een noodradio voor nieuws via FM/AM
Lokale informatiebronnen niet vergeten
Wanneer sociale media en websites onbereikbaar zijn, valt je belangrijkste informatiebron weg. En dan? Dan blijkt lokale communicatie ineens cruciaal. Veel gemeenten hebben nog stadsradio’s die via de ether uitzenden, of gebruiken prikborden, flyers en vrijwilligers om informatie te verspreiden. Sommige buurten werken met wijkapps, whatsappgroepen of ouderwetse briefjes op ramen. Informeer vooraf hoe dit in jouw buurt geregeld is – en zorg dat je weet waar je dat soort informatie kunt vinden als het digitale contact ineens stopt.
Wat als de storing dagen aanhoudt?
Als het langer duurt, komt je zelfredzaamheid echt op de proef te staan. En dat heeft niet alleen praktische gevolgen:
- Sociale isolatie: niet kunnen bellen of appen leidt tot een gevoel van eenzaamheid
- Geen toegang tot geld: pin werkt niet, contant geld wordt dan ineens weer belangrijk
- Onzekerheid: je weet niet wat er speelt in de wereld om je heen
- Geen contact met hulpdiensten: en dat kan levensbedreigend zijn
Voorbereiden betekent dus ook: zorgen voor mentale rust en simpele oplossingen. Denk vooruit.
Wat heb je nodig in huis?
Een klein communicatienoodpakket voorkomt een hoop stress. Dit kun je standaard in huis hebben:
- Powerbanks (liefst met zonnepaneel)
- Walkietalkies met voldoende bereik
- Handdynamo-oplader
- Zaklamp met extra batterijen
- (Opwindbare) noodradio
- Pen, papier en adressenlijst
- Papieren stadskaart of regiokaart
- Contant geld (klein bedrag)
Online alleen nog op afspraak?
Wat veel mensen vergeten: steeds meer diensten zijn alleen nog digitaal beschikbaar. Wil je een afspraak maken bij de huisarts, verzekering of gemeente? Grote kans dat dit alleen via een app of online portaal kan. Als internet wegvalt, kun je dus letterlijk nergens terecht. Zorg dat je nu al weet welke instanties voor jou belangrijk zijn, noteer hun contactgegevens en bewaar geprinte documenten, formulieren of polisbladen – gewoon in een mapje. Je bent dan niet afhankelijk van een werkende verbinding.
Denk ook aan je privacy
Tijdens een storing zijn mensen geneigd om snel verbinding te zoeken via open wifi-netwerken in cafés, stations of winkels. Dat klinkt handig, maar is vaak onveilig. Deze netwerken zijn gevoelig voor datalekken, zeker bij gebruik van bankapps of e-mail. Gebruik bij voorkeur een VPN als je tóch online moet via een open netwerk – of vermijd gevoelige handelingen helemaal.
Wat slimme technologie je níet vertelt bij een storing
We bouwen ons huis steeds slimmer: een slimme thermostaat, videodeurbel, app-gestuurde lampen, beveiligingscamera’s. Maar zodra de verbinding wegvalt, doet dat allemaal niets meer. Je deurbel gaat niet af, je thermostaat blijft hangen en je verlichting doet het alleen nog handmatig. Zorg dus altijd voor een eenvoudige backup: een gewone sleutel, een handmatige lichtschakelaar en eventueel een losstaand alarmsysteem op batterijen. Slim is handig, maar betrouwbaarheid is belangrijker.
Samengevat: zo blijf je verbonden als alles uitvalt
Je hoeft geen doemdenker te zijn om je voor te bereiden. Een paar praktische stappen nu, zorgen voor rust later. Denk aan:
- Alternatieve manieren van communiceren
- Duidelijke afspraken met dierbaren
- Offline versies van belangrijke informatie
- Simpele back-ups voor je digitale comfort
Want contact houden is niet alleen praktisch – het is ook menselijk. En juist in tijden van storing maakt dát het verschil.
Veelgestelde vragen
Werkt 112 nog bij een netwerkstoring?
Ja, in de meeste gevallen kun je 112 bellen via een ander netwerk als jouw provider uitvalt. Je toestel schakelt automatisch over.
Zijn er apps die offline werken voor communicatie?
Ja. Bridgefy en Briar werken via Bluetooth of mesh-netwerken, maar alleen als anderen in de buurt dezelfde app gebruiken.
Kan ik thuis zelf een noodzender installeren?
Dat mag, mits je je aan de regels houdt. Voor zenden via hamradio heb je een vergunning nodig (Agentschap Telecom). CB-radio’s en PMR-portofoons zijn zonder licentie toegestaan.
Hoe lang gaat een powerbank gemiddeld mee?
Een model van 10.000 mAh laadt een smartphone 2 tot 3 keer op. Let op het aantal oplaadcycli en bewaar powerbanks niet volledig leeg.
Is een satelliettelefoon een goed alternatief?
Ja, zeker bij reizen of wonen in afgelegen gebieden. Ze zijn wel prijzig in aanschaf en gebruik, maar functioneren onafhankelijk van lokale netwerken.
