Een vijgenboom in je tuin is een beetje als een eigen stukje Mediterrane vakantie – én een fijne manier om je tuin groener en eetbaarder te maken. Maar waar veel mensen mee worstelen: hoe snoei je een vijgenboom eigenlijk op de juiste manier? En wanneer doe je dat zonder schade aan de boom aan te richten? In dit artikel leg ik het je stap voor stap uit. Inclusief praktische tips, een duidelijke uitleg over waarom snoeien belangrijk is en hoe je het hele jaar door kunt genieten van een gezonde en vruchtbare vijgenboom.
Waarom moet je een vijgenboom snoeien?
Een vijgenboom (Ficus carica) groeit van nature vrij wild. Dat klinkt gezellig, maar als je hem zijn gang laat gaan, kan hij snel uit de kluiten gewassen raken. Door te snoeien:
Beheer je de grootte van de boom – handig als je een kleinere tuin hebt.
Stimuleer je de vruchtvorming – een goed gesnoeide vijg levert meer (en betere) vruchten op.
Verbeter je de luchtcirculatie in de kroon – waardoor de boom minder vatbaar is voor schimmels.
Voorkom je verzwakte takken – met een slimme snoei voorkom je dat zware takken afbreken.
Snoeien is dus geen overbodige luxe. De truc is alleen: je moet wel een beetje weten wat je doet.
Wanneer kun je een vijgenboom het beste snoeien?
Er zijn grofweg twee momenten waarop je een vijgenboom snoeit: in het voorjaar en eventueel een beetje in de nazomer.
Snoei in het vroege voorjaar (belangrijkste moment)
De beste tijd om echt te snoeien is in maart of april, net na de strengste vorst en vóórdat de boom weer echt begint te groeien. De sapstroom komt dan weer langzaam op gang, en de boom kan goed herstellen.
Let op: wacht niet tot de knoppen al dik staan. Dan ben je eigenlijk te laat.
Eventueel: licht bijsnoeien in augustus
Soms kun je in de nazomer nog een lichte snoei doen om de vorm bij te werken of om beschadigde takken weg te halen. Maar: snoei nooit te rigoureus na augustus, want dan krijgt de boom geen tijd meer om te herstellen voor de winter.
Volgens tuinexpert en tv-tuinman Lodewijk Hoekstra is het belangrijk om ‘de natuurlijke vorm van de vijgenboom te respecteren’. Hij voegt toe: "Snoeien is geen kwestie van knippen om het knippen, je werkt samen met de boom."
Klimaat en standplaats
Niet onbelangrijk: het klimaat en de plek waar je vijgenboom staat, hebben invloed op het juiste snoeimoment. In een zachte kustregio of een beschutte stadstuin loopt een vijgenboom vaak eerder uit dan in het binnenland. Ook als je boom tegen een warme zuidmuur staat, begint hij eerder te groeien. In dat geval is het slim om al iets eerder in maart aan de slag te gaan met de snoeischaar. Staat je boom juist op een koude, winderige plek? Wacht dan tot echt alle vorst voorbij is.
Hoe snoei je een vijgenboom? Stap voor stap
Snoeien lijkt misschien eng – vooral als je bang bent iets verkeerd te doen – maar met deze stappen hou je het overzichtelijk:
1. Begin met het verwijderen van dood of beschadigd hout
Check eerst of er takken zijn die dood zijn, beschadigd of duidelijk ziek. Deze kun je zonder pardon wegsnoeien. Gebruik een scherpe, schone snoeischaar.
2. Kijk naar de vorm van de boom
Een vijgenboom groeit graag breeduit. Dat mag, maar je wilt wel een open kroon met ruimte voor licht en lucht.
Snoei takken die naar binnen groeien – die zorgen voor schaduw en wrijving in het hart van de boom.
Laat de sterkste takken staan – meestal zijn dit 3 tot 5 hoofdtakken.
3. Beperk de hoogte
Wil je de boom compact houden? Snoei dan de toppen van te lange takken terug tot net boven een knop die naar buiten wijst. Zo stimuleer je een open, bredere vorm in plaats van een lange, smalle boom.
4. Oude takken verjongen
Bij oudere bomen kun je overwegen om elk jaar 1 of 2 oude hoofdtakken weg te halen tot aan de basis. Laat nieuwe scheuten groeien als vervanging.
Let op: vijgenmelk kan irriteren
Een kleine maar belangrijke waarschuwing: vijgenbomen scheiden een melkachtig sap af (vijgenmelk) als je ze snoeit. Dit witte sap kan bij sommige mensen huidirritatie of zelfs een allergische reactie veroorzaken. Vooral bij warm weer is het sap actiever. Draag daarom bij voorkeur handschoenen en spoel je handen af als je in contact komt met het sap. Bij gevoelige huid kan het verstandig zijn om ook je onderarmen te beschermen.
Veelgemaakte fouten bij het snoeien van vijgenbomen
Zelfs de beste tuinier maakt weleens een fout. Deze kun je maar beter vermijden:
Te vroeg snoeien in de winter – bij strenge vorst kan de boom dan schade oplopen.
Te laat snoeien in het voorjaar – je loopt risico op bloeden en een vertraagde groei.
Te veel weghalen in één keer – dat levert stress op voor de boom. Maximaal een derde per jaar is een goede richtlijn.
Geen ontsmet snoeigereedschap gebruiken – hiermee verspreid je ziektes van de ene naar de andere boom.
Verschillende vijgensoorten, andere aanpak
Niet alle vijgen gedragen zich hetzelfde. Sommige rassen, zoals ‘Brown Turkey’, dragen twee keer per jaar vrucht: in juni en nog eens in september. Andere soorten, zoals ‘Panachée’, geven slechts één oogst. Dit maakt uit voor hoe je snoeit. Bij rassen die twee keer vrucht dragen, is het extra belangrijk om de jonge scheuten van het vorige jaar te sparen, want daar komt de vroege oogst aan. Lees dus goed wat voor soort vijg je hebt, of vraag advies bij een kweker.
Wat gebeurt er als je een vijgenboom niet snoeit?
Eerlijk? Dan gebeurt er niet meteen iets rampzaligs. Maar op de lange termijn:
Wordt de boom veel te groot voor de meeste tuinen
Raakt het binnenste van de kroon verstikt
Vermindert de vruchtproductie
Groeien er steeds meer takken met weinig energie – en dus weinig vruchten
Een beetje bijhouden is dus écht de moeite waard.
Tips voor snoeien per leeftijd van de boom
Jonge boom (1-3 jaar):
Richt je vooral op het vormen van een goede basisstructuur. Laat 3-5 hoofdtakken staan en verwijder concurrerende scheuten.
Middelbare boom (4-10 jaar):
Beperk de hoogte, stimuleer vruchtvorming en hou de vorm luchtig. Snoei jaarlijks licht bij.
Oude boom (10 jaar en ouder):
Verjong de boom geleidelijk, verwijder jaarlijks enkele oudere takken en geef ruimte aan jongere scheuten.
Veelgestelde vragen over vijgenboom snoeien
1. Kan ik een vijgenboom ook in pot snoeien?
Ja, zeker. In pot groeit een vijg wat trager, maar snoeien blijft belangrijk om de vorm en vruchtvorming te behouden. Snoei hem iets vaker licht bij dan een vijg in volle grond.
2. Hoe herken ik of een tak dood is?
Kras voorzichtig met je nagel over de schors. Zie je groen? Dan leeft de tak. Is het bruin en droog vanbinnen? Dan kun je hem veilig wegsnoeien.
3. Wat als mijn vijgenboom na het snoeien niet meer uitloopt?
Dat kan gebeuren als er te veel of te laat is gesnoeid. Geef de boom rust, laat hem een seizoen staan en kijk of hij in het voorjaar weer uitloopt. Gebruik eventueel wat organische mest om hem een boost te geven.
4. Moet ik ook de vruchten dunnen?
Bij een overdaad aan vijgen kan het helpen om een deel weg te halen. Zo kunnen de overgebleven vruchten groter en zoeter worden.
Lees ook
